Zdrowie na co dzień

Nadmierne łzawienie oczu – Przyczyny, zapobieganie i leczenie

Autor: Sebastian Kilichowski Dodano: 19 kwietnia 2024

Nadmierne łzawienie oczu może być irytującym i czasami alarmującym objawem. Łzawienie to nadmierne wydzielanie łez przez gruczoły łzowe. Jest to naturalny mechanizm ochronny, występujący np. na skutek obecności ciała obcego w oku albo działania czynnika drażniącego: dymu, oparu cebuli podczas krojenia. Bywa, że ma charakter przewlekły i nawracający, dlatego trzeba poszukać przyczyny takiego objawu. W tym artykule wytłumaczę Ci, dlaczego Twoje oczy produkują więcej łez niż zwykle, jakie są przyczyny i metody leczenia. Pomogę Ci zrozumieć, skąd bierze się problem i jak mu przeciwdziałać.

Przyczyny łzawienia oczu – zrozumienie problemu co powoduje nadmierne łzawienie?

Produkcja łez trwa przez cały czas. Nie tylko wtedy, gdy zalewamy się łzami oglądając w kinie dramaty obyczajowe. Nie tylko wtedy, gdy płaczemy ze smutku, z radości, z bólu, z żalu… Łzy gromadzą się na powierzchni oka, co jest procesem naturalnym i niezwykle potrzebnym. Film łzowy zapewnia odpowiednie nawilżenie, oczyszczanie powierzchni oka, ochronę przed infekcjami. Chroni przed drażniącymi czynnikami, takimi jak dym, kurz czy drobne ciała obce. Film łzowy znajdujący się na powierzchni oka zbudowany jest z:

  • zewnętrznej warstwy lipidowej (tłuszczowej),
  • wodnistej środkowej,
  • wewnętrznej mucynowej (śluzowej).

Warstwa środkowa jest produkowana przez gruczoł łzowy, a pozostałe dwie przez gruczoły dodatkowe oka. Skład łez to woda, niewielkie ilości chlorku sodu (dlatego łzy mają słony smak) oraz białka. W skład warstwy wodnej wchodzą też immunoglobuliny, lizozym i laktoferyna, dzięki którym film łzowy posiada właściwości antybakteryjne. W prawidłowych warunkach fizjologicznych łzy wytwarzane są w niewielkich ilościach. Odprowadzanie nadmiaru łez jest niezauważalne i odbywa się przez układ odprowadzający, na który składa się: kanalik łzowy, worek łzowy i przewód nosowo-łzowy. Najczęstszą przyczyną łzawienia oczu są zablokowane albo niedrożne kanały łzawiące, a także nadprodukcja łez, powodowana przez czynnik zewnętrzny lub będąca wynikiem choroby. Gdy mamy niedrożne kanaliki łzowe, wówczas łzawienie wynika z gromadzenia się w worku spojówkowym łez, które następnie spływają na policzki. Inną przyczyną jest stan zapalny przewodu nosowego. Przy alergii poza łzawieniem oczu pojawia się wydzielina z nosa oraz kichanie. Nadmierne łzawienie może być spowodowane silnym wiatrem albo nadwrażliwością na światło słoneczne.  Przemęczenie oczu, niewłaściwy demakijaż oczu oraz zbyt długie noszenie soczewek kontaktowych skutkuje łzawieniem i pieczeniem oczu.

Nadmierne łzawienie oczu – przyczyny:

  • zespół suchego oka,
  • infekcje,
  • alergie,
  • problemy z kanalikiem łzowym,
  • choroby oczu: zapalenie spojówek (w kąciku oka zbiera się ropno-śluzowa wydzielina), zapalenie rogówki,
  • narośla na powiekach, np. gradówki – jest to stan zapalny wywołany zamknięciem ujścia gruczołu tarczkowego),
  • nieprawidłowe funkcjonowanie gruczołów Meiboma (gruczoły łojowe, które znajdują się w tarczkach powiek),
  • wyrastanie rzęs do wnętrza oka,
  • mechaniczne uszkodzenie oka – zwykle pojawia się także silny ból i światłowstręt.

Diagnostyka – Kiedy udać się do specjalisty?

Jeśli odczuwasz mocny ból oka lub obrzęk, pogorszenie widzenia, czujesz obecność ciała obcego albo problem nie znika od dłuższego czasu, koniecznie wybierz się do okulisty. Silne łzawienie jednego oka może oznaczać niedrożność kanalika łzowego. Wtedy lekarz może zdecydować o ich udrożnieniu lub wypracowaniu nowych. Natychmiastowa konsultacja lekarska jest konieczna przy silnym bólu i zaczerwieniu oka, ograniczeniu widzenia, światłowstręcie oraz widocznym urazie mechanicznym. Nie lekceważ problemów dotyczących oczu. Zawsze warto sprawdzić ze specjalistą, w jakim stanie jest Twój narząd wzroku.

Krople do oczu i inne metody leczenia

Sposoby leczenia są różne w zależności od przyczyny problemu. Jeśli źródłem jest infekcja lub alergia, to otrzymasz receptę na odpowiednie leki. Przy czynnikach mechanicznych konieczny może być zabieg. Zespół suchego oka wymaga dłuższego leczenia kroplami do oczu, które będą odpowiednio nawilżały powierzchnię oczu i poradzą sobie z suchością, przez co aparat łzowy zacznie produkować mniej łez. Intensywne łzawienie często towarzyszy  infekcjom wirusowym i bakteryjnym. W przypadku wirusowego zapalenia spojówek zalecane jest przemywanie oczu specjalnymi płynami, które przyspieszają oczyszczanie się powierzchni oka. Trudniejsze są zakażenia bakteryjne. Konieczne jest stosowanie kropli do oczu z antybiotykiem. Leki mogą mieć również postać żelu i maści do oczu. Obecność ciał obcych naruszających barierę ochronną oka, choroby ogólnoustrojowe, schorzenia kanalików łzowych i brak wyraźnej przyczyny łzawienia wymagają specjalistycznej terapii. 

Zespół suchego oka – głębsze zrozumienie problemu

Suchość oczu może powodować łzawienie? Tak! Zespół suchego oka powoduje odruchowe łzawienie w reakcji na nadmierne wysuszenie powierzchni gałki ocznej. Najczęstszą postacią zespołu suchego oka jest ta związana z nadmiernym parowaniem łez. Spowodowane jest ono zwykle nieprawidłowym funkcjonowaniem gruczołów Meiboma. Powodem mogą być:

  • zmiany hormonalne np. okres menopauzy, przyjmowania antykoncepcji hormonalnej,
  • choroby autoimmunologiczne,
  • schorzenia neurologiczne np. choroba Parkinsona,
  • choroby przewlekłe, np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, alergia, choroby tarczycy, choroby reumatoidalne,
  • laserowa korekcja wad wzroku,
  • narażenie na gorące i suche powietrze, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach. 
  • starszy wiek,
  • używanie soczewek kontaktowych,
  • stosowanie niektórych leków: np. beta-blokerów, leków przeciwhistaminowych, leków moczopędnych,
  • praca przy komputerze powyżej 5 godzin na dobę.

Objawy na początku mogą być delikatne: łzawienie pod wpływem wiatru, ostrego światła lub klimatyzacji. Z czasem pojawiają się dodatkowe dolegliwości, m.in.:

  • suchość oczu,
  • zaczerwienienie i pieczenie oczu,
  • uczucie piasku pod powiekami,
  • uczucie ciała obcego w oku,
  • swędzenie oczu.

Alergie i nadmierne łzawienie

Być może borykasz się z sezonową alergią. Oprócz kichania i kataru męczy Cię łzawienie, które jest spowodowane obecnością alergenu na powierzchni oka.  Gdy alergenów jest zbyt dużo, czynniki drażniące przenikną do błony śluzowej. W okresie wzmożonej alergii należy regularnie przemywać oczy roztworem soli fizjologicznej. W okresie wzmożonego pylenia zrezygnuj z soczewek na rzecz okularów, dzięki czemu przemywanie oczu będzie łatwiejsze i szybsze. 

Domowe sposoby na łzawienie oczu

Dyskomfort związany z oczami znacznie utrudnia codziennie funkcjonowanie. Istnieją różne domowe sposoby na piekące i łzawiące oczy. Przy łagodnej postaci nadmiernego łzawienia zastosuj proste, domowe sposoby leczenia. 

  1. Rób sobie przerwy od pracy przy komputerze, od czytania lub oglądania telewizji.
  2. Stosuj nawilżające krople na łzawiące oczy, tzw. sztuczne łzy.
  3. Zrób ciepły okład np. z naparu z rumianku (jeśli nie masz na niego uczulenia).
  4. Chroń oczy przed silnym słońcem i wiatrem.
  5. Stosuj zdrowe oświetlenie dla oczu.
  6. Zadbaj o dobre nawilżanie powietrza. Zainwestuj w nawilżacz powietrza. Unikaj mocno klimatyzowanych pomieszczeń.

Jak efektywnie zarządzać nadmiernym łzawieniem oczu

Jak widzisz, łzawienie oczu może mieć różne przyczyny. Niektóre choroby objawiają się łzawieniem, ale może to być tylko przemijające podrażnienie oczu. Gdy oko łzawi silnie albo z niejasnej przyczyny, udaj się do lekarza. Łzawienie może być spowodowane zmęczeniem i przepracowaniem narządu wzroku. Skuteczną profilaktyką zdrowia oczu jest noszenie okularów blokujących światło niebieskie EyeShield. W trakcie dnia podczas pracy przy komputerze i przebywania w sztucznie oświetlonych pomieszczeniach świetnie sprawdzi się wersja DayShield. Natomiast wieczorem, na 3-4 godziny przed snem, odciążeniem dla oczu są okulary NightShield. Dbaj o odpowiednie nawilżenie oka, by problem nadmiernego łzawienia Cię nie dotyczył.

Źródła:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/169397

Grzybowski A. (red.), Okulistyka, Edra Urban & Partner, Wrocław, 2018.

Ambroziak A., Zespół suchego oka – wytyczne praktyczne AAO 2018, Okulistyka po Dyplomie, 2019, 01.