Czy okulary korekcyjne poprawiają wzrok? Fakty i mity

Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów, a jego pogorszenie może mieć poważny wpływ na jakość życia. Współczesna medycyna oferuje szereg rozwiązań, które pomagają korygować wady wzroku. Czy okulary naprawdę poprawiają wzrok, czy tylko go korygują? W tym artykule postaram się odpowiedzieć na to pytanie, obalając popularne mity. Dowiesz się, jak rozpoznać wadę wzroku, kiedy okulary są naprawdę potrzebne oraz jakie są dostępne metody korekcji wzroku. Przyjrzymy się także temu, czy noszenie okularów rzeczywiście wpływa na postęp wady wzroku, i jak dbać o zdrowie oczu, by cieszyć się wyraźnym widzeniem przez wiele lat.

Wada wzroku – jak ją rozpoznać i dlaczego nie warto jej ignorować?

Coraz częściej musisz marszczyć brwi i mrużyć oczy, żeby dojrzeć numer nadjeżdżającego autobusu czy tramwaju? Wada wzroku to problem, który dotyka miliony ludzi na całym świecie, a jej rozwój zwykle jest na tyle powolny, że łatwo go zignorować. Wady refrakcji, takie jak krótkowzroczność (myopia), dalekowzroczność (hyperopia, nadwzroczność) czy astygmatyzm, mogą wpływać na codzienne życie, ale w początkowych stadiach są trudne do zauważenia. Przyzwyczajamy się do tego, że książkę musimy oddalić lub przybliżyć, by komfortowo ją czytać. Krótkowzroczność objawia się trudnościami w widzeniu odległych obiektów, dalekowzroczność utrudnia widzenie bliskich przedmiotów, a astygmatyzm powoduje zniekształcenie obrazu, co może prowadzić do zmęczenia oczu. Ignorowanie problemów ze wzrokiem prowadzi do pogorszenia jakości życia, zmniejszenia efektywności w pracy czy nauce, a w dłuższym czasie także do poważniejszych schorzeń, takich jak zez lub amblyopia (leniwe oko). Regularne badania wzroku u specjalisty pozwalają na wczesne wykrycie wady refrakcji i odpowiednie jej skorygowanie. Proces diagnostyki wzroku polega na badaniu, które pozwala określić, jak dokładnie nasze oczy reagują na światło i jakie soczewki będą potrzebne do skorygowania wady. Jeśli zauważasz, że trudniej Ci dostrzegać szczegóły z daleka, masz problem z ostrością widzenia z bliska, czy czujesz zmęczenie oczu po długiej pracy przy komputerze, to znak, że warto udać się do optometrysty lub okulisty. Wczesna diagnoza pozwala na skuteczniejsze leczenie i zapobiega dalszym problemom z wzrokiem.

Noszenie okularów – obowiązek czy wybór?

Czy można funkcjonować bez okularów mimo stwierdzonej wady? Kiedy korekcja jest niezbędna? Te pytania zadaje sobie wielu ludzi, zwłaszcza gdy wady wzroku są niewielkie. Może wystarczą ćwiczenia narządu wzroku? Korekcja wzroku jest ważna nie tylko po to, aby widzieć lepiej, ale także po to, aby unikać przeciążenia oczu. Bez odpowiedniej korekcji mogą wystąpić bóle głowy, zmęczenie oczu, a także trudności z koncentracją, zwłaszcza podczas długotrwałej pracy przy komputerze lub czytaniu. Brak korekcji może także prowadzić do tzw. „przeciążenia wzroku”, które skutkuje postępującym pogorszeniem widzenia. Część ludzi decyduje się na noszenie okularów tylko wtedy, gdy wada jest duża. Przy małej wadzie możesz nosić okulary czasowo przy wykonywaniu konkretnych czynności np. tylko do czytania. Ćwiczenia na poprawę wzroku mogą pomóc w niektórych przypadkach. Można je wziąć pod uwagę, gdy wada jest mała i nie utrudnia bardzo codziennego funkcjonowania. Z pewnością ćwiczenia są skuteczne na poprawę komfortu widzenia i zmniejszenie zmęczenia oczu, zwłaszcza po długotrwałym patrzeniu w ekran komputera czy telewizora. 

Korekcja wzroku – przegląd metod: okulary, soczewki i ortokorekcja

Pogorszenie wzroku nie jest niczym dobrym, ale to nie koniec świata.  Współczesna optyka oferuje szereg opcji korekcji wzroku, które pomagają dostosować widzenie do indywidualnych potrzeb. Najczęściej stosowane to okulary korekcyjne, soczewki kontaktowe oraz ortokorekcja. Odpowiednio dobrane poprawiają ostrość widzenia i komfort życia. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety, a ich wybór zależy od wielu czynników, takich jak wiek, styl życia, rodzaj wady wzroku oraz Twoje preferencje. 

Okulary korekcyjne

To najpopularniejsza i najczęściej wybierana metoda korekcji wzroku. Okulary mogą skutecznie korygować krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm, a także presbiopię (starczowzroczność). Ich zaletą jest prostota, wygoda, szeroki wybór oprawek i możliwość zastosowania dodatkowych filtrów (np. chroniących przed światłem niebieskim). Obecnie to nie tylko rodzaj “protezy”, ale także modny dodatek. Zobacz modele, które skradną Twoje serce: Okulary korekcyjne DayShield

Soczewki kontaktowe

Soczewki kontaktowe oferują komfort i wygodę, szczególnie u osób aktywnych, które preferują brak ramki na nosie. Są niewidoczne, łatwe do założenia, a jednocześnie korygują wadę wzroku. Jednak nie są bez wad. Wymagają większej uwagi w kwestii higieny i odpowiedniego dopasowania, by nie narażać oczu na podrażnienia. Niektóre typy soczewek kontaktowych stanowią przeszkodę dla pełnego spektrum światła słonecznego.

Orto-korekcja

Ortokorekcja to nowoczesna metoda polegająca na stosowaniu specjalnych soczewek, które korygują wzrok w czasie snu. Są one stosowane głównie w leczeniu krótkowzroczności i stanowią alternatywę dla osób, które nie chcą nosić okularów lub soczewek kontaktowych w ciągu dnia. Orto-korekcja ma głównie na celu spowolnienie rozwoju wady wzroku i jest skuteczna u dzieci i młodzieży.

Fakty i mity – czy okulary rozleniwiają wzrok?

Wokół okularów narosło wiele mitów – najpopularniejszy z nich to ten, że „okulary rozleniwiają wzrok”.  Jeden z najpopularniejszych mitów na temat okularów mówi, że ich noszenie może sprawić, iż wzrok stanie się „leniwy” i będzie się pogarszał szybciej. W rzeczywistości to przekonanie jest fałszywe, okulary korekcyjne nie mają wpływu na proces degeneracji wzroku w sensie fizjologicznym. Okulary nie powodują osłabienia zdolności wzrokowych, a jedynie umożliwiają widzenie w sposób komfortowy i wyraźny. To, co naprawdę ma znaczenie, to systematyczne badania wzroku i korekcja w razie potrzeby. Źle dobrane okulary mogą narobić szkód i pogłębiać istniejącą wadę.

Okulary poprawiają wzrok czy tylko korygują? Wyjaśnia specjalista

Czy okulary poprawiają wzrok w sensie fizjologicznym, czy tylko pozwalają lepiej widzieć? Aby zrozumieć, jak działają okulary korekcyjne, przyjrzyjmy się, jak działa cały układ optyczny oka i jak okulary wpływają na to, by obraz padał prawidłowo na siatkówkę, co umożliwia wyraźne widzenie. Proces ten obejmuje kilka istotnych elementów, które współpracują, by zapewnić prawidłowe skupienie promieni światła na siatkówce oka. Oko, podobnie jak aparat fotograficzny, ma układ optyczny, który odpowiada za zbieranie i skupianie światła. Główne elementy tego układu to rogówka, soczewka oraz siatkówka. Proces widzenia zaczyna się, gdy światło wpada do oka przez rogówkę, a następnie przechodzi przez soczewkę, która pomaga skupić światło w odpowiednim miejscu – na siatkówce. Siatkówka pełni rolę „ekranu”, na którym formuje się obraz, który następnie jest przetwarzany przez nerw wzrokowy i przesyłany do mózgu. Wady refrakcji występują, gdy promienie świetlne nie są odpowiednio skupione na siatkówce. Może to wynikać z kilku czynników:

• krótkowzroczność (myopia) – oko jest za długie lub rogówka jest zbyt wypukła, promienie światła skupiają się przed siatkówką, co sprawia, że przedmioty w oddali wydają się zamazane,
  
• dalekowzroczność (hyperopia) – oko jest zbyt krótkie lub rogówka jest zbyt płaska, promienie światła skupiają się za siatkówką, co sprawia, że przedmioty bliskie są nieostre,
  
• astygmatyzm – rogówka lub soczewka mają nieregularny kształt, co powoduje, że światło nie jest skupiane równomiernie na siatkówce, prowadząc do zniekształcenia obrazu.
  

Okulary korekcyjne działają na zasadzie zmiany kierunku i ogniskowej promieni świetlnych, by zapewnić ich właściwe skupienie na siatkówce. W przypadku krótkowzroczności soczewki rozpraszające (wklęsłe) „rozpraszają” promienie światła przed ich dotarciem do oka, dzięki czemu skupiają się dokładnie na siatkówce. W przypadku dalekowzroczności soczewki skupiające (wypukłe) „skupiają” promienie światła, kierując promienie światła na siatkówkę, a nie za nią. Z kolei soczewki cylindryczne przy  mają odpowiednią krzywiznę, pomagają wyrównać różnice w rozkładzie promieni świetlnych i zapewniają ich prawidłowe skupienie na siatkówce. Korekcja okularowa nie poprawia strukturalnie samego oka, ale pozwala na skuteczne „naprawienie” błędów w układzie optycznym, co umożliwia wyraźne widzenie.

Dobrane okulary = komfort widzenia i ostrość wzroku

Prawidłowo dobrane okulary korekcyjne to nie tylko wyraźne widzenie, ale również redukcja zmęczenia oczu i poprawa komfortu życia. Nie tylko poprawiają one ostrość wzroku, ale także zapobiegają zmęczeniu oczu, bólom głowy czy problemom z koncentracją. Przed zamówieniem okularów korekcyjnych koniecznie zrób nowe badanie wzroku u specjalisty, który dobierze odpowiednią moc soczewek. Nie, ta recepta z 2020 roku nie jest już aktualna!

Okulary z filtrem światła niebieskiego i okulary do komputera – moda czy konieczność?

Czy okulary blokujące światło niebieskie naprawdę chronią oczy? Kiedy ich noszenie może przynieść realną poprawę w zakresie ostrego widzenia i zdrowia oczu? Osoby spędzające dużo czasu przed komputerem mogą potrzebować okularów z filtrem światła niebieskiego, jak np. okulary korekcyjne DayShield, natomiast wieczorem/nocą NightShield. Pomagają chronić oczy przed szkodliwym wpływem niebieskiego światła, które może prowadzić do zmęczenia oczu, zaburzeń snu i innych problemów zdrowotnych. Okulary blokujące światło niebieskie są szczególnie polecane osobom, które spędzają wiele godzin dziennie przed komputerem, tabletem czy telefonem. Naukowcy potwierdzają, że blokowanie światła niebieskiego jest szczególnie istotne w kontekście rytmu dobowego. Bardzo ważne jest aby nie nosić takich okularów w pierwszej części dnia. Brak światła niebieskiego rano również negatywnie wpływa na rytm dobowy.

Kiedy przeprowadzić badania wzroku i jak dbać o oczy?

Temat korekcji jest bardzo ważny. Regularne badania wzroku to niezbędny element do utrzymania dobrego zdrowia oczu. W zależności od wieku, rodzaju pracy oraz historii zdrowotnej, optycy i okuliści zalecają różną częstotliwość kontroli. Jeśli masz powyżej 40 lat i zaczynasz doświadczać problemów ze wzrokiem, powinieneś przeprowadzać badania co najmniej raz na dwa lata. Młodsze osoby, które nie odczuwają żadnych problemów z widzeniem, mogą przeprowadzać badania co 2-3 lata.

Dbaj o zdrowie oczu na co dzień, przestrzegając kilku prostych zasad: unikaj długotrwałego patrzenia w jeden punkt, regularnie rób przerwy podczas pracy przed komputerem, stosuj odpowiednie oświetlenie, zwróć uwagę na swoją dietę, a także zadbaj o odpowiednią suplementację. Jeśli zależy Ci na zdrowiu swoich oczu i chcesz zadbać o komfort widzenia na co dzień, odwiedź stronę EyeShield!

Bibliografia:

Goff, M., & Agero, S. (2019). Myopia and the Impact of Visual Correction Techniques: A Review. Ophthalmic and Physiological Optics, 39(2), 164-173.

I. Schraufitetter, Jak skutecznie ćwiczyć wzrok, żeby widzieć lepiej? Wydawnictwo Wiedza i Praktyka, Warszawa 2017

dr n. med. Mariusz Koziak

Dr n. med. Mariusz Koziak jest okulistą, specjalistą od ortokeratologii i od wielu lat opiekuje się pacjentami gabinetu Okulux w Warszawie. Ukończył Śląską Akademię Medyczną, gdzie z wyróżnieniem zdobył specjalizację II stopnia z okulistyki oraz obronił pracę naukową z zakresu soczewek kontaktowych, uzyskując tytuł doktora nauk medycznych. Aby pogłębić swoją wiedzę z zakresu okularów, ukończyłem Szkołę Optyczną, uzyskując dyplom optyka.

Organizował liczne szkolenia z zakresu dopasowywania soczewek kontaktowych dla lekarzy okulistów i optometrystów. Jest autorem 5 i współautorem 15 prac naukowych opublikowanych w czasopismach okulistycznych w kraju i na świecie.

Główny obszar zainteresowania to kontrola krótkowzroczności, korekcja stożka rogówki i wysokiego astygmatyzmu. Od wielu lat specjalizuje się w doborze soczewek kontaktowych hamujących narastanie wady wzroku. Uważa, że na narząd wzroku wpływa kondycja zdrowotna całego organizmu, dlatego też stara się holistycznie podchodzić do rozwiązywania problemów widzenia.