Zdrowie na co dzień

Jak chronić oczy i wzrok dziecka przed ekranami? Przewodnik dla rodziców

Autor: Sebastian Kilichowski Dodano: 7 października 2025

Dzieciaki mają dziś swój mały raj na ziemi: bajki dostępne jednym kliknięciem, gry komputerowe, tablet zamiast klocków. Problem w tym, że ich oczy nie zostały zaprojektowane do maratonów przed ekranami.

U dzieci soczewka oka jest cieńsza i bardziej przepuszczalna niż u dorosłych, więc światło – zwłaszcza to wredne, niebieskie – przenika głębiej i intensywniej. Skutkuje to łzawieniem, pieczeniem, suchością oczu, bólem głowy, problemami z koncentracją, rozdrażnieniem, a do tego kłopotami ze snem. I to wszystko w wieku, kiedy mózg i wzrok dopiero się rozwijają. Nie brzmi zbyt fajnie, prawda? Naucz się kilku prostych zasad i trików, które uchronią oczy Twojego dziecka.

Jak zadbać o zdrowie oczu w cyfrowym świecie

Światło niebieskie – jak wpływa na zdrowie oczu najmłodszych.

Światło niebieskie (HEV – High Energy Visible light) to promieniowanie widzialne, które emituje słońce. I nie tylko. Ekrany również. W naturalnej dawce to niezbędna część światła widzialnego. Reguluje rytm dobowy, daje kopa energetycznego rano i sprawia, że Twoje dziecko nie zasypia na lekcjach. Ale gdy trafia do oczu z ekranów smartfonów, tabletów czy komputerów, dzieje się magia… tylko że w tej historii nie jest ona pozytywna. Dzieci spędzają coraz więcej czasu przed ekranami. Zastępują one zabawy na  świeżym powietrzu. Jak światło niebieskie emitowane przez urządzenia elektroniczne niszczy zdrowie oczu dzieci?

1. Cyfrowe zmęczenie wzroku

Dzieci spędzające czas przed ekranami są bardziej podatne na tzw. Digital Eye Strain. I tak, to dotyczy też kilkulatków, a nie tylko Twojego szefa, który siedzi w Excelu od rana do nocy. Objawy to łzawienie, pieczenie, zmęczenie oczu, bóle głowy, trudności z utrzymaniem uwagi. U najmłodszych oczu soczewka jest cieńsza i bardziej przepuszczalna, więc światło niebieskie dociera głębiej i intensywniej do siatkówki niż u dorosłych. Oczy stają się zmęczone szybciej niż mózg po maratonie “Psiego Patrolu”.

2. Problemy ze snem

Światło niebieskie wieczorem oszukuje mózg dziecka. Produkuje mniej melatoniny, czyli hormonu snu. I nagle bajka na tablecie staje się powodem bezsennej nocy. Badania pokazują, że ekspozycja na ekrany tuż przed snem może zmniejszyć produkcję melatoniny nawet o 50%! To oznacza, że dziecko wstaje rano zmęczone, rozdrażnione i mniej skoncentrowane, a Ty nie masz już siły na negocjacje przy śniadaniu.

3. Ryzyko mikrouszkodzeń siatkówki

Choć w codziennej dawce światło niebieskie nie jest dramatem, długotrwałe, intensywne jego działanie może prowadzić do mikrouszkodzeń siatkówki. Badania w BMJ Open Ophthalmology (2021) sugerują, że nadmiar HEV w dzieciństwie zwiększa ryzyko długofalowych problemów ze wzrokiem w dorosłym życiu. Innymi słowy: dziecięce maratony przed ekranem mogą zostawić ślad na całe życie. Uszkodzenia siatkówki w przypadku najmłodszych dzieci to realne zagrożenie. 

4. Wpływ na rozwój wzroku

Oczy dziecka wciąż rosną i dojrzewają. Nadmiar sztucznego światła może zakłócać naturalny rytm rozwoju oka, prowadząc do pogorszenia ostrości widzenia lub wady wzroku. Naturalne światło dzienne podczas aktywności na świeżym powietrzu wspomaga rozwój wzroku, a jego brak w połączeniu z ekranami może zwiększać ryzyko krótkowzroczności (myopia).

Objawy, których nie możesz lekceważyć jako rodzic, by zapewnić ochronę oczu dziecka

Często dzieci nie mówią wprost: „Mamo, boli mnie wzrok”. Zamiast tego wysyłają subtelne (albo nie tak subtelne) sygnały, które rodzic musi wychwycić, zanim zmęczenie oczu przerodzi się w poważniejszy problem. Często nie zauważamy od razu, że to oczy są problemem. Bo kto połączy bóle głowy z bajkami na YouTube? A jednak. Typowe sygnały ostrzegawcze to:

  • Bóle głowy i skroni. Jeśli po 30–60 minutach przed tabletem pojawiają się skargi typu „boli mnie głowa” lub występuje częste pocieranie czoła i skroni, to czerwone światło!
  • Mruganie i pocieranie oczu, łzawienie. Dziecko mruga coraz częściej, pociera oczy lub narzeka, że widzi podwójnie. Jeśli zauważysz łzawienie po krótkim czasie przed ekranem, nie ignoruj tego. To oczy dają znać, że potrzebują przerwy lub lepszej ochrony.
  • Rozdrażnienie i problemy z koncentracją. Zmęczone oczy to zmęczony mózg. Nagle matematyka jest „głupia” i „nudna”, mimo że do tej pory nie sprawiała problemów. Dziecko przestaje skupiać się na lekcjach, zabawie, a nawet zwykłej rozmowie. Bywa, że reaguje nerwowo, krzyczy bez powodu lub łatwo wpada w frustrację.
  • Senność w ciągu dnia i problemy ze snem nocą. Jeśli dziecko wstaje rano jak zombie, a wieczorem przewraca się z boku na bok, może to być efekt ekranów i nadmiaru światła niebieskiego. Brak melatoniny zakłóca rytm dobowy, a to oznacza nie tylko kiepski sen, ale też gorsze funkcjonowanie w ciągu dnia.
  • Zbyt bliskie trzymanie urządzenia. Dziecko zaczyna przyklejać nos do ekranu. Klasyczny objaw, że oczy próbują „nadrobić” ostrość. To sygnał, że wzrok jest zmęczony, a układ wzrokowy szuka ułatwień. Niestety, na dłuższą metę takie nawyki mogą pogorszyć widzenie.

Jeśli Twoje dziecko zaczyna zachowywać się jak mini zombie, mruga jak sowa po całonocnym binge-watching’u albo przykleja nos do ekranu, to czas wprowadzić przerwę, lepsze oświetlenie i/lub okulary z filtrem światła niebieskiego. i wyjść na rodzinny spacer na światło słoneczne.

Jak ograniczyć szkodliwy wpływ ekranów na wzrok dzieci

różowe oprawki okularów dla dziewczynki - Okulary z filtrem światła niebieskiego

Rodzic nie jest w stanie całkowicie odciąć dziecka od elektroniki. Internet to nie tylko rozrywka, ale także część edukacji i życia towarzyskiego. Ekspozycja na światło niebieskie staje się realnym problemem. Nie możemy udawać, że nie dotyczy naszego potomka. Światło niebieskie to taka cyfrowa kawa dla oczu – pobudza, daje energię, ale po kilku godzinach zostawia zmęczenie i bóle głowy. Jak skutecznie chronić wzrok dziecka? Czy istnieje jakieś proste rozwiązanie? Bez zmiany nawyków może być ciężko odwrócić negatywne skutki życia w cyfrowym świecie.

Przede wszystkim naucz dziecko, że ekran to narzędzie, a nie całodzienna rozrywka. Pokaż to na swoim przykładzie. Ważne jest wprowadzenie zasad korzystania z urządzeń elektronicznych, ustalenie liczby godzin dziennie korzystania z tabletów i smartfonów. Im mniejsze dziecko, tym mniej ekranów. Dzieci do 2. roku życia: zero ekranów. Dzieci 2-5 lat: maksymalnie 1 godzina dziennie. Dzieci 6-12 lat: maksymalnie 2 godziny dziennie, ale z przerwami co 20-30 minut. Nastolatki 13+: 2-3 godziny z przerwami, przy odpowiednim oświetleniu.

Do tego używanie okularów blokujących światło niebieskie, które mają filtr odcinający szkodliwe spektrum. Co możesz jeszcze zrobić, by chronić oczy dziecka? Wprowadź zasady, które naprawdę odciążą oczy. 

  1. Reguła 20-20-20. To proste. Co 20 minut patrzymy przez 20 sekund na obiekt oddalony o co najmniej 6 metrów. Można to zrobić w formie gry: „Kto pierwszy zobaczy drzewo za oknem?” albo „Znajdź coś zielonego w pokoju”.
  2. Oświetlenie ma znaczenie! Dziecko nie powinno korzystać z tabletu czy smartfona w ciemnym pokoju. Tablet świecący w ciemności to horror dla oczu. Różnica kontrastu dobija siatkówkę. Zadbaj o ciepłe światło w pokoju dziecka. Pomarańczowa żarówka DayTorch to dobry wybór po południu, a wieczorem lepszą opcją będzie włączenie czerwonej żarówki NightTorch.
  3. Limit czasu przed ekranem – zwłaszcza wieczorem. Minimum 2 godziny bez elektroniki przed snem to podstawa. Zaproponuj dziecku jakąś inną aktywność: układanie puzzli, grę familijną, czytanie książki.
  4. Okulary blokujące światło niebieskie. Nie jesteś w stanie przekonać swojego dziecka do zmiany nawyków albo szkoła wymaga przygotowania pracochłonnego projektu na komputerze? Na dzień sprawdzą się okulary DayShield, które blokują ok. 40% światła niebieskiego, a wieczorem NightShield, które zapewniają aż 100% blokady. Pamiętaj, że dzieci są szczególnie narażone na negatywne działanie HEV. Okulary typu blue blocker pomagają zachować naturalny rytm dobowy i przeciwdziałają problemom z zasypianiem spowodowanym długotrwałą ekspozycją na światło niebieskie. 
  5. Aktywne przerwy. Zamiast scrollowania YouTube’a, zachęcaj dziecko do spędzania czasu na świeżym powietrzu: krótkiego spaceru, paru ćwiczeń rozciągających, czy choćby zabawy na podłodze. Dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym idą za Twoim przykładem. Odłóż ten telefon, żeby nie usłyszeć argumentu: “A Ty…”. Czym skorupka za młodu…

Jak chronić oczy dziecka i wybrać okulary do komputera?

Zapewne myśląc o ochronie oczu zakładasz, że taką możliwość oferują okulary przeciwsłoneczne dla dzieci, które zapewniają ochronę przed promieniowaniem UV. Ważna jest ochrona narządu wzroku dziecka przed światłem niebieskim. Nie każde okulary “do komputera” są takie same. Wchodzisz do salonu optycznego i wybierasz dla siebie okulary przeciwsłoneczne, a przy okazji bierzesz pierwsze z brzegu okulary do ochrony oczu w trakcie pracy przed ekranem dla swojego dziecka? Nie tędy droga. Potrzebujesz dobrych okularów. Skutecznych! Zanim zakupisz okulary ochronne, zapoznaj się z najważniejszymi kwestiami. Wybierając model dla dziecka, zwróć uwagę na:

  • Filtr światła niebieskiego – najlepiej w technologii, która blokuje odpowiednią częstotliwość światła. Jeśli mają to być okulary wspomagające sen, do noszenia na 3-4 godziny przed snem, muszą blokować 100% światła niebieskiego. Nie 80%. Nie 90%. Musi to być całkowita ochrona. W ciągu dnia podczas nauki i zabawy przed ekranami wystarczy blokowanie 40% światła niebieskiego. 
  • Powłokę antyrefleksyjną – redukuje odbicia i poprawia komfort widzenia.
  • Wygodę i dopasowanie – lekkie, ładne oprawki, dopasowane do twarzy dziecka, które dziecko będzie nosiło bez marudzenia.
  • Trwałość – bo wiadomo, dzieci testują sprzęt w warunkach ekstremalnych i prędzej czy później okulary spotkają się z podłogą.

Okulary EyeShield zostały stworzone także z myślą o najmłodszych. Chronią, są wygodne i wyglądają bardzo trendy. Nie każde okulary „dla dzieci” naprawdę działają. Niektóre są ciężkie, zbyt poważne albo dziecko traktuje je jak coś w rodzaju kagańca, więc się buntuje i nie chce nosić okularów. Komfort jest bardzo ważny, bo jeśli Twój potomek odmawia korzystania z nich, cała ochrona idzie w piach. Pozwól mu wybrać model oprawek, zamawiając Domową przymierzalnię. Okulary EyeShield blokują najbardziej szkodliwe spektrum światła niebieskiego, które atakuje oczy podczas nauki, gier czy wieczornych bajek na tablecie.

Dzięki temu zmniejsza się ryzyko cyfrowego zmęczenia wzroku, pieczenia oczu i problemów ze snem. Dla rodzica oznacza to mniej bólu głowy, mniej kłótni i większy spokój, a dla dziecka – komfortowe oczy i lepszy sen. W ofercie są wersje dzienne (DayShield) i wieczorne (NightShield). Dzięki temu oczy dziecka mają odpowiednią ochronę przez cały dzień. Okulary EyeShield nie wyglądają jak stare okulary korekcyjne dziadka. Mają nowoczesny styl i różne kolory oprawek. Dzięki temu dziecko chętnie je zakłada, a rodzic nie musi słuchać lamentów, że wygląda jak kujon. Chociaż… tzw. “kujonki” weszły do mody. 

Profilaktyka i dbanie o wzrok najmłodszych

Zdrowe nawyki w dzieciństwie to najlepsza inwestycja w dobry wzrok na całe życie. Oprócz ochrony przed ekranami warto pamiętać o podstawach. Regularne wizyty u okulisty, już od najmłodszych lat, nawet jeśli dziecko nie zgłasza problemów. Badania przesiewowe wychwytują pierwsze niepokojące zmiany. Czas na świeżym powietrzu codziennie, bo ekspozycja na słońce, naturalne światło dzienne, wspiera rozwój oka. Chyba nie muszę wspominać, że szczególnie ważne jest ograniczenie elektroniki w sypialni, a także dbanie o odpowiednie oświetlenie w domu.

I choć nie odetniemy dzieci od świata cyfrowego, możemy dać im najlepszą ochronę przed szkodliwym promieniowaniem – od prostych zasad codziennych po okulary blokujące światło niebieskie EyeShield.