Dlaczego powinieneś przemyśleć wybór okularów przeciwsłonecznych tego lata!
Czy Twoje okulary przeciwsłoneczne chronią Cię tylko przed słońcem, czy… utrudniają Ci funkcjonowanie? Brzmi dramatycznie? Może i tak. Ale mamy na to twarde dane. I nie, to nie są spiskowe teorie, tylko porządne badania naukowe. Jeśli codziennie rano zakładasz bardzo ciemne okulary i myślisz, że robisz sobie przysługę, to cóż, Twoje komórki fotowrażliwe mają na ten temat inne zdanie. Sprawdź, jak wybrać okulary przeciwsłoneczne, by sobie nie zaszkodzić.
Podstawy naukowe – jak światło wpływa na rytm dobowy
Twój organizm to orkiestra symfoniczna. Żeby wszystko grało, musi być dyrygent. Tym dyrygentem jest Twój rytm dobowy, którym kieruje tzw. zegar biologiczny. Ustawia on każdą komórkę na odpowiedni tryb działania: spanie, trawienie, myślenie, regenerację. Jak go uruchomić? Światłem. Ale nie byle jakim. Twoje oko to nie tylko narząd wzroku. To też czujnik światła biologicznego. W jego tylnej części znajdują się specjalne komórki – ipRGC (intrinsically photosensitive Retinal Ganglion Cells) zawierające melanopsynę.
W badaniu Brainarda i jego zespołu z Thomas Jefferson University (2001) wykazano, że najsilniejsze hamowanie melatoniny następuje przy świetle o długości fali ~460–480 nm, czyli w zakresie niebieskiego światła. To badanie jako jedno z pierwszych udowodniło istnienie trzeciego systemu fotorecepcji w oku, który synchronizuje zegar biologiczny. Gdy promienie słońca rano uderzają w Twoje oczy, te komórki wysyłają sygnał do jądra nadskrzyżowaniowego (SCN) i bam, melatonina zostaje zablokowana, kortyzol rośnie, a Ty wchodzisz w tryb „działam”. Bez tego porannego „świetlnego startu” możesz funkcjonować jak zombie na autopilocie. Jeśli zakłócisz ten sygnał np. zakładając zbyt ciemne okulary przeciwsłoneczne z rana, to Twój zegar nie ma pojęcia, że jest dzień. Badanie Thapana i wsp. (2001) potwierdziło wyniki Brainarda i ugruntowało tezę, że światło niebieskie działa jak naturalny budzik dla naszego mózgu, a blokowanie tego światła może prowadzić do zaburzeń rytmu snu.
Czy Twoje okulary działają jak bariera dla porannego słońca?
Ochrona przed słońcem w ostatnich latach przybrała niepokojący kierunek. Gdy rzadko wychodzimy na słońce bez żadnych przesłon, to oczy są bardziej wrażliwe i chętniej sięgamy po okulary, nawet o poranku. Ten niewinny nawyk może naprawdę sprawić, że w ciągu dnia będziesz odczuwać większe zmęczenie i brak energii, a wieczorem powodować bezsenność.
Wracasz z nocnej zmiany albo z imprezy życia. Słońce świeci prosto w oczy, więc sięgasz po swoje ciemne okulary przeciwsłoneczne z polaryzacją, by się chronić przed szkodliwym promieniowaniem UV. Ulga? Chwilowa. Bo właśnie zaburzyłeś synchronizację swojego rytmu dobowego. Badania Crowley’a i wsp. (2003) oraz Smith’a i wsp. (2009) udowodniły, że poranna ekspozycja na światło ma wpływ nie tylko na nastrój, ale i na fazy snu. Osoby noszące okulary z bardzo niską transmisją światła (np. 2%) po nocy miały większe opóźnienia fazy snu, czyli trudniej im było przestawić się na normalny tryb dzień–noc. Skutkiem jest wieczorne przewracanie się z boku na bok, a rano spóźnienie do pracy. Zatem nie odcinaj się od porannego światła, bo działa ono mocniej niż espresso.
Kiedy modne okulary stają się problemem dla Twojego snu
Wnioski z badania przeprowadzonego przez Chellappa i wsp. (2011) są bezdyskusyjne: ograniczony dostęp do światła stymulującego (np. u osób pracujących w ciemnych przestrzeniach lub noszących mocno przyciemnione okulary) skutkuje spadkiem czujności, pogorszeniem nastroju i koncentracji. Dla przykładu: pracujesz zdalnie, o 8:00 wychodzisz z psem w ciemnych okularach. Ty w okularach, nie pies 🙂 Wracasz, parzysz kawę, odpalasz laptopa i… jakby ktoś zgasił Ci światło w mózgu. Zamiast baterii naładowanej z rana na 100%, jedziesz na oparach. Odczuwasz w ciągu dnia większą senność i masz gorszą produktywność. Zastanawiasz się, czemu mimo trzeciej kawy dalej klikasz w prezentację i efektu końcowego nie widać. Brakuje Ci światła słonecznego o poranku!
DSPS (zespół opóźnionej fazy snu) to zaburzenie rytmu dobowego, w którym osoba ma trudności z zasypianiem (normą jest zasypianie sporo po północy), budzi się późno, ma uczucie zmęczenia mimo wystarczającej ilości snu. Standardowy grafik pracy/szkoły jest wtedy kompletnie rozjechany z biologicznym rytmem. U osób z DSPS rytm biologiczny jest „opóźniony”, jakby zegar wewnętrzny był nastawiony na inną strefę czasową. Światło może „cofnąć” ten zegar, czyli pomóc zasypiać wcześniej.
Badania Czeislera i in. (2001) oraz Cheunga & Zee (2010) potwierdzają, że ekspozycja na światło (lub jej brak) to klucz do synchronizacji z cyklem dzień-noc. Czeisler, amerykański lekarz pochodzenia węgierskiego, znany badacz w dziedzinie wpływu światła na fizjologię człowieka, rytmów dobowych i medycyny snu, spędził ponad 40 lat badając związek między światłem a fizjologią człowieka, a w szczególności ludzkim zegarem okołodobowym. W jednym z jego badań grupa badana pracująca w nocy była eksponowana na jasne światło (o wysokim natężeniu) podczas zmiany nocnej. Grupa kontrolna pracowała w ciemnych warunkach bez dodatkowego oświetlenia. Monitorowano temperaturę ciała, moment wydzielania melatoniny i subiektywną czujność. Jasne światło w trakcie nocy przyspieszyło adaptację rytmu okołodobowego, nastąpiło przesunięcie fazy w kierunku nocnej zmiany, co prowadziło do lepszego snu i czujności w ciągu dnia w porównaniu z grupą kontrolną. Światło jest więc potężnym narzędziem do „resetowania” zegara biologicznego.
Rytm dobowy opiera się głównie wcale nie na harmonogramie pracy – w rzeczywistości to światło nim rządzi. Zastosowanie światła w odpowiednim momencie przyspiesza lub opóźnia rytm snu. Dokładnie tak, jak potrzeba w terapii DSPS. Cheung & Zee wskazali, że osoby z DSPS często unikają porannego światła (okulary przeciwsłoneczne rano, siedzenie w ciemnych pomieszczeniach), a to sprawia, że organizm nie dostaje odpowiedniego sygnału. Efektem jest dalsze przesunięcie zegara dobowego i pogłębienie problemu, czyli utrwalenie opóźnionej fazy snu. Brak porannego światła = hamowanie resetu zegara biologicznego. To jakbyś miał budzik nastawiony na 8:00, ale ktoś go codziennie przesuwał na 11:00. Zbyt ciemne okulary, zasłony blokujące światło, brak wczesnej ekspozycji na światło to blokowanie porannego sygnału świetlnego dla ipRGC. W konsekwencji dochodzi do opóźnienia rytmu dobowego, co pogłębia zespół DSPS. Zasypiasz o 1-2 w nocy, budzisz się przed południem i nie możesz się „przestawić” nawet przy próbach zmiany nawyków. Włączenie porannej ekspozycji na światło to niezmiernie istotny element strategii leczenia DSPS. Dodatkowo konieczna jest eliminacja czynników blokujących światło, jak np. okularów z mocno zaciemnioną soczewką czy zasłon całkowicie zaciemniających.
Dopasowanie okularów do kształtu twarzy
Ale przecież wygląd też się liczy, prawda? No pewnie! Nie każemy Ci rezygnować z designu. Dobre okulary przeciwsłoneczne powinny być dopasowane do rysów twarzy. Mają nie tylko dodawać szyku, ale i zapewnić komfort. Jak dobrać okulary przeciwsłoneczne do kształtu twarzy?
- Twarz okrągła – stawiaj na kanciaste oprawki (prostokątne, kwadratowe) np. wayfarery.
- Twarz kwadratowa – zaokrąglone kształty złagodzą rysy.
- Twarz owalna – masz wolną rękę – niemal wszystko będzie pasować.
- Twarz trójkątna – warto zrównoważyć dolną część twarzy, „kocie” i modele z szeroką górą zrobią robotę.
Znaczenie ma nie tylko kształt oprawek, ale także materiał, szerokość mostka, długość zauszników. Zawsze sprawdź wcześniej te właściwości i wymiary, gdy decydujesz się na zakup online. W EyeShield istnieje opcja zamówienia Domowej przymierzalni i przymiarki na żywo: Domowa przymierzalnia – okulary prosłoneczne Zapraszamy także do naszego salonu w Sosnowcu: Showroom Z chęcią pomożemy Ci wybrać najlepszą oprawkę do Twojej urody.
Okulary damskie i męskie – różnice w stylu i funkcjonalności
Kiedy wchodzimy do salonu optycznego z okularami przeciwsłonecznymi z filtrem UV, półki wyraźnie dzielą się na dwa światy: ten pełen błysku, odwagi i eksperymentów – oraz ten bardziej stonowany, praktyczny i zachowawczy. Nie trzeba zgadywać, który jest który. Damskie modele okularów to często pokaz kreatywności. Tu rządzą oversize’y, które nie tylko dodają tajemniczości, ale też optycznie wyszczuplają twarz. Do tego dochodzi kocie oko – zmysłowe, retro i zawsze modne.
A jeśli chodzi o kolory? Barwne szaleństwo dla odważnych, stylowych, pewnych siebie kobiet. Pole do popisu dla kobiet, które traktują okulary jako biżuterię na nosie. Styl i osobowość idą zwykle w parze. Męskie okulary to z kolei wyraźny ukłon w stronę klasyki i funkcjonalności. Tu królują pilotki inspirowane lotnictwem, idealne dla fanów stylu „Top Gun” i nieśmiertelnej elegancji. Do tego wayfarery, które wciąż są na topie, bo pasują niemal do każdej twarzy i stylizacji. Często wybierane są też kwadratowe, masywniejsze oprawki, które dodają twarzy wyrazistości i powagi. Kolorystyka? Raczej stonowana: czernie, grafity, brązy. Czasem z delikatnym, metalicznym akcentem, bo detal ma znaczenie. Granice jednak się zacierają. Coraz więcej kobiet sięga po surowe, geometryczne oprawki, a mężczyźni coraz śmielej wybierają designerskie formy i kolory.
Wybierz okulary SunShield, z soczewkami, które redukują odblaski i przepuszczają zdrowe światło
Jakie okulary przeciwsłoneczne wybrać? Twoim celem jest posiadanie takich okularów, które zapewnią optymalną ochronę przed szkodliwym promieniowaniem, a jednocześnie nie ograniczą naturalnego światła. Nie musisz wybierać między wyglądem a zdrowiem. Okulary SunShield przepuszczają aż 80% naturalnego światła, więc Twoje ipRGC są szczęśliwe, gdyż otrzymują sygnały świetlne. Twój sen jest jakościowy, zegar biologiczny działa jak trzeba, a Ty zachowujesz pełną koncentrację. Jednocześnie masz 100% ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB. Najlepsze okulary to takie, które zapewniają ochronę oczu przed mocnymi promieniami słonecznymi, poprawiają komfort widzenia i zachowują kontrast widzianego obrazu (to szczególnie ważne np. dla kierowców zawodowych). Takie są właśnie okulary SunShield. Okulary słoneczne SunShield to jedyne okulary na rynku, które zapewniają ochronę przed światłem słonecznym, a jednocześnie nie blokują dostępu do jego dobroczynnych właściwości:
- przepuszczają średnio 3x więcej światła słonecznego niż inne okulary przeciwsłoneczne,
- w tym praktycznie do 95% światła czerwonego i podczerwonego, które ma właściwości przeciwzapalne i regenerujące, przyspiesza produkcję energii (ATP) i przeżywalność komórek,
- a także blokują 100% UV.
To nie są zwykłe okulary. To inteligentna tarcza, która chroni Twoje oczy, ale nie sabotuje rytmu dobowego. Chronią, ale nie odcinają Cię od świata. Idealne na spacer po mieście, na urlop i do jazdy samochodem. Technologia, która wspiera Twój mózg, nie rozregulowuje go.
Okulary korekcyjne z nakładkami?
Nikt nie każe Ci wybierać między ostrością widzenia a komfortem użytkowania, bez mrużenia oczu. Istnieją nakładki clip-on – zakładasz je na okulary korekcyjne i masz wersję przeciwsłoneczną w sekundę. Możesz także zdecydować się na zestaw składający się z okularów korekcyjnych i trzech nakładek magnetycznych: na dzień, na noc i na słońce. Jest to wygodna opcja, gdyż nie potrzebujesz wtedy kilku par okularów. Sprawdź nasze zestawy z nakładkami: Modern Sun, Smart Sun.
Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze okularów przeciwsłonecznych
Przestań kupować okulary tylko dlatego, że są ładne. Zadaj sobie kilka pytań, zanim wrzucisz je do koszyka. Ile światła przepuszczają? Czy chronią przed UV, ale nie blokują całkowicie światła niebieskiego? Kategoria filtra UV ma znaczenie, gdyż w słabej jakości ciemnych okularach, źrenice się rozszerzają i do oczu wpada znacznie więcej szkodliwych promieni. Szkła polaryzacyjne neutralizują oślepiające odblaski, ale blokują mocno światło słoneczne. Wybór odpowiednich okularów przeciwsłonecznych nie jest trudny, gdy wiesz, na co zwrócić uwagę. Przed kolejnym zakupem okularów nie sugeruj się wyłącznie wyglądem oprawek, ale dokładnie sprawdź, jak konkretny model wpływa na Twoje zdrowie i rytm dobowy. Wybierz mądrze. Śpij spokojnie. Bądź niczym naładowany powerbank! Z logo polskiej firmy EyeShield.
Źródła:
Brainard GC, Hanifin JP, Greeson JM i wsp., „Action spectrum for melatonin regulation in humans: evidence for a novel circadian photoreceptor”, The Journal of Neuroscience, 2001;21(16):6405‑6412.
Czeisler, C. Perspective: Casting light on sleep deficiency. Nature 497, S13 (2013). https://doi.org/10.1038/497S13a
Thapan K, Arendt J, Skene DJ, „An action spectrum for melatonin suppression: evidence for a novel non‑rod, non‑cone photoreceptor system in humans”, The Journal of Physiology, 2001;535(Pt 1):261–267.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11440916
Ekspert Biohackingu
Od 6 lat pomaga ludziom dbać o zdrowie i lepiej spać. Ekspert biohackingu i diety ketogenicznej… [Przeczytaj cały opis autora]
