Zdrowie na co dzień

Laserowa korekcja wzroku – czy zabieg jest bezpieczny? Metody, kwalifikacja, ryzyko

Autor: Sebastian Kilichowski Dodano: 26 października 2025

Laserowa korekcja wzroku kusi perspektywą życia bez okularów i soczewek kontaktowych. To precyzyjny zabieg laserowy na rogówce, który może poprawić ostrość widzenia w krótkowzroczności, nadwzroczności i astygmatyzmie. Trzeba jednak powiedzieć to wprost: procedura nie jest w 100% bezpieczna i nie dla każdego pacjenta.

Poniżej znajdziesz przewodnik – od tego, na czym polega zabieg, przez metody laserowej korekcji wzroku, kwalifikację i wzroku – rekonwalescencja, aż po ryzyka i alternatywy. Wplatam też praktyczne wnioski z rozmowy z dr Valerie o świetle, rytmie dobowym i komforcie oczu.

Czym jest laserowa korekcja wzroku i na czym polega?

Laserowa korekcja wzroku polega na modelowaniu kształtu rogówki, czyli „przedniej soczewki” oka. Układ optyczny oka tworzą rogówka i soczewka wewnątrzgałkowa; ich zadaniem jest załamanie promieni świetlnych tak, by obraz ogniskował się dokładnie na siatkówce. Gdy ogniskowanie wypada przed lub za siatkówką, powstaje wada wzroku.

Laser (eksimerowy i/lub femtosekundowy) usuwa mikrometry rogówkowej tkanki w ściśle wyliczonym profilu, aby korygować drogę światła i poprawić ostrości wzroku. Zależnie od techniki działa się na powierzchni rogówki (PRK) lub pod płatkiem rogówki (LASIK/femtoLASIK).

Wada wzroku – krótkie definicje

  • Krótkowzroczność (miopia): wada wzroku polegająca na zbyt silnym układzie optycznym lub zbyt długiej gałce ocznej – ognisko przed siatkówką; daleko jest nieostre widzenie.
  • Dalekowzroczność (nadzwroczność, hipermetropia): ognisko za siatkówką; trudności z bliskim widzeniem, przy dużych wartościach także z dalą.
  • Astygmatyzm: nieregularny kształt rogówki lub soczewki daje dwa ogniska; obraz bywa zniekształcony w jednej osi.
  • Starczowzroczność (presbiopia): fizjologiczny spadek akomodacji po 40.–45. r.ż.; laser na rogówce nie „odmładza” soczewki.

Metody laserowej korekcji wzroku – przegląd i porównanie

Na rynku dominują trzy metody laserowej korekcji wzroku:

PRK – korekcja „z powierzchni”

To tzw. wzroku metodą powierzchniową. Chirurg usuwa nabłonek rogówki, a laser koryguje krzywiznę na powierzchni rogówki. Zabieg jest krótki, z znieczuleniem miejscowym (krople). Plusem jest brak płatka, co bywa istotne przy cienkiej rogówce lub aktywnym trybie sportowym. Minusem – dłuższy proces gojenia, dyskomfort w pierwszych dniach i wolniejsze dojście do pełnej ostrości widzenia.

LASIK – korekcja z wytworzeniem płatka

W LASIK tworzy się płatek (kiedyś mikrokeratomem, dziś zwykle laserem femtosekundowym), odsłaniając głębsze warstwy rogówki. Laser eksimerowy wykonuje korektę w stromie, po czym płatek rogówki odkłada się z powrotem. Efekt bywa szybki i spektakularny, a powrót do funkcjonowania – błyskawiczny. W zamian pojawiają się ryzyka specyficzne dla „płatkowych” technik (m.in. zaburzenia czucia rogówki i suchego oka).

FemtoLASIK – pełna „laserowa” precyzja

W FemtoLASIK płatek powstaje przy użyciu lasera femtosekundowego – to bardzo precyzyjny i dla większości pacjentów praktycznie bezbolesny wariant (również ze znieczuleniem miejscowym). Zastosowanej metody nie dobiera się „na życzenie”, lecz po pomiarach rogówki i wady – tu liczy się konsultacja i szczegółowe badania.

Uwaga: Niezależnie od techniki, istnieje ryzyko zdarzeń niepożądanych. O tym – szerzej niżej.

Kwalifikacja do zabiegu – kto może, a kto nie?

Laserowa korekcja wzroku - Kwalifikacja do zabiegu

Kwalifikacja do zabiegu to fundament bezpieczeństwa. Podczas wizyty okulistyczny zespół wykonuje m.in.: topografię i tomografię rogówki (grubość, regularność), pomiar łez i źrenicy, autorefrakcję/cykloplegię, ciśnienie, badanie w lampie szczelinowej, ocenę siatkówki.

Przeciwwskazania (wybrane):

  • za cienka rogówka lub zły profil (ryzyko ektazji),
  • aktywne stany zapalne (np. zapalenie spojówek, zapalenie brzegów powiek),
  • niestabilna wada (duże wahania refrakcji),
  • choroby ogólne/oczne (niekontrolowana jaskra, postępująca keratopatia),
  • ciąża i laktacja (zmienność hormonalna),
  • nieprawidłowe nawyki higieniczne przy soczewek kontaktowych.

Pacjenta do zabiegu przygotowuje się m.in. przez odstawienie szkieł kontaktowych (zwykle od kilku dni do tygodni, w zależności od typu), edukację i realistyczne omówienie oczekiwań.

Co można skorygować? A czego laser nie leczy

Laserowa korekcja wad wzroku pozwala efektywnie korygować trzy główne grupy refrakcji: krótkowzroczność, nadwzroczność (dalekowzroczność) i astygmatyzm. Zabieg laserowej korekcji wzroku modeluje kształt rogówki, aby promienie świetlne ogniskowały się dokładnie na siatkówce, co poprawia ostrość widzenia i jakość widzenia.

  • Korekcji krótkowzroczności i astygmatyzmu dokonuje się zwykle metodami PRK/LASIK/femtoLASIK, spłaszczając centralną część rogówki (krótkowzroczność) lub niwelując nierównomierności krzywizny (astygmatyzm).
  • Nadwzroczność koryguje się, „uwypuklając” obwodową część rogówki, tak by układ optyczny oka skuteczniej ogniskował obraz na siatkówce.

Czego laser nie leczy?

  • Zaćma – to zmętnienie soczewki wewnątrz oka; leczeniem z wyboru jest chirurgiczna wymiana soczewki, nie zabieg laserowej korekcji.
  • Jaskra, choroby siatkówki, stany zapalne (np. aktywne zapalenie spojówek) – wymagają odrębnego leczenia okulistycznego.
  • Starczowzroczność (presbiopia) – zabieg na rogówce nie cofa naturalnego spadku akomodacji. Możliwe są jednak strategie, np. monowizja, soczewki wewnątrzgałkowe wieloogniskowe lub rozwiązania hybrydowe.

Wniosek: laserowa korekcja wady daje dużą poprawę widzenia w skupionej grupie problemów refrakcyjnych, ale nie jest terapią „na wszystko”.

Ryzyko i powikłania – dlaczego zabieg nie jest w 100% bezpieczny

Laserowa korekcja wzroku to krótka, precyzyjna procedura okulistyczna wykonywana w znieczuleniu miejscowym, ale – jak każdy zabieg – niesie istnieje ryzyko niepożądanych efektów. Skala ryzyka zależy od:

  • zastosowanej metody (PRK vs LASIK vs femtoLASIK),
  • grubości i biomechaniki rogówki (profil warstw rogówki, mapa powierzchni rogówki),
  • wielkości i typu wady (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm),
  • średnicy źrenicy (zwłaszcza nocą), wieku i oczekiwań pacjenta,
  • skrupulatności w stosowaniu zaleceń (higiena, krople do oczu, unikanie tarcia oka, kontrolne wizyty).

Poniżej znajdziesz rozwinięcie najczęstszych powikłań oraz praktyczne wskazówki, jak je minimalizować.

1) Zespół suchego oka (DED) po laserowej korekcji

Dlaczego się pojawia?

  • W LASIK tworzenie płatka rogówki przecina część włókien nerwowych w rogówce → przejściowo słabsze czucie powierzchni i sygnał „mrugnij / wydziel łzy”.
  • W PRK usunięcie nabłonka chwilowo zaburza film łzowy do czasu jego odbudowy.
  • Dodatkowe czynniki: długie godziny przy ekranach, klimatyzacja/ogrzewanie, mała wilgotność, soczewek kontaktowych w przeszłości, choroby ogólne.

Objawy: pieczenie, kłucie, uczucie piasku, „zamglone” widzenie poprawiające się po mrugnięciu, światłowstręt.

Jak minimalizować ryzyko i łagodzić objawy?

  • Przed kwalifikacją: ocena filmu łzowego (TBUT, osmolarność), brzegów powiek i gruczołów Meiboma; w razie potrzeby wstępne leczenie (higiena powiek, nawilżanie).
  • Po zabiegu: regularne krople do oczu bez konserwantów, żele/maści na noc w PRK, nawilżacz powietrza, „reguła 20–20–20”, świadome mruganie.
  • Higiena świetlna: wieczorem ogranicz niebieskie światło (filtry/okulary), w biurze – bardziej naturalne, pełnospektralne światło zamiast ostrej barwy LED.
  • Dieta: odpowiednia podaż DHA i kwasów omega-3 może wspierać warstwę lipidową łez.

2) Halo, poświaty, odblaski nocą, przejściowe nieostre widzenie

Skąd się biorą?

  • Różnica między strefą optyczną ablacji a realną średnicą źrenicy w ciemności.
  • Niestabilny film łzowy (patrz: DED).
  • Okres procesu gojenia (nerwy i nabłonek „docierają się”, zmienia się mikroprofil powierzchni rogówki).

Kto jest bardziej narażony?

  • Osoby z dużą wadą wzroku, bardzo szeroką źrenicą w ciemności, cienką rogówką (ogranicza rozmiar bezpiecznej ablacji), kierowcy jeżdżący nocą.

Co pomaga?

  • Dobór odpowiedniej metody laserowej i parametrów (duża strefa optyczna, „blend zone”).
  • Leczenie suchego oka, krople nawilżające przed jazdą nocą, czas (objawy zwykle słabną wraz z gojeniem).
  • Przez pierwsze tygodnie ogranicz nocne prowadzenie pojazdów.

3) Infekcje i zapalenia jałowe; wrastanie nabłonka (LASIK); ektazja

Infekcje (np. zapalenie spojówek, rzadziej zapalenia rogówki):

  • Rzadkie, ale wymagają pilnej konsultacji – objawy alarmowe to ból, nagłe pogorszenie ostrości widzenia, światłowstręt, ropna wydzielina.
  • Profilaktyka: krople z antybiotykiem wg schematu, bezwzględna higiena, unikanie basenu/sauny/makijażu wczesną fazą gojenia.

Zapalenia jałowe (DLK, „sand of Sahara”)

  • Jałowy stan zapalny pod płatkiem – wymaga szybkiej kontroli; zwykle dobrze reaguje na sterydy miejscowe.

Wrastanie nabłonka pod płatek (tylko LASIK):

  • Może powodować zniekształcenie powierzchni rogówki i pogorszenie jakości widzenia; bywa konieczne mechaniczne oczyszczenie interfejsu.

Ektazja (pooperacyjne osłabienie rogówki):

  • Rzadka, ale poważna – przypomina keratoconus (postępująca deformacja rogówki).
  • Ryzyko rośnie przy nieprawidłowościach topograficznych (subkliniczny stożek), zbyt cienkiej pozostałej łożyskowej rogówce, bardzo dużej ablacji.
  • Profilaktyka: dokładna kwalifikacja do zabiegu (topografia/tomografia, biomechanika), dobór metody (częściej PRK przy wątpliwej biomechanice), niekiedy rozważa się profilaktyczny cross-linking.

4) Niedokorekcja / nadkorekcja (refrakcyjne „niedoszacowanie”)

Na czym polega?

  • Po gojeniu zostaje resztkowa wada albo pojawia się drobna „nadkorekcja”. Częstsze przy bardzo dużych mocach, niestabilnej refrakcji lub niestandardowej odpowiedzi rogówki.

Co dalej?

  • Zwykle odczekuje się okres stabilizacji (np. 3–6 mies.), a następnie – jeśli to zasadne – wykonuje się korektę (enhancement), o ile grubość warstw rogówki na to pozwala.
  • Alternatywnie: delikatna korekta okularowa do wybranych aktywności.

5) Brak gwarancji „życia bez okularów”

  • Starczowzroczność (presbiopia) pojawia się fizjologicznie po 40–45 r.ż. – laserowa korekcja wady nie zatrzymuje spadku akomodacji.
  • Możliwe rozwiązania: monowizja, mikro-monowizja, późniejsze zabiegi soczewkowe (RLE, soczewki wieloogniskowe).
  • Z czasem może wrócić niewielka wada wymagająca okazjonalnych okularów (np. do nocnej jazdy czy długiej pracy z bliska).

6) Inne możliwe dolegliwości (zwykle przejściowe)

  • Wahania ostrości wzroku i kontrastu w pierwszych tygodniach.
  • Uczucie ciała obcego, światłowstręt, łzawienie (częściej po PRK).
  • Rzadko: podwyższone ciśnienie oczne po kroplach sterydowych (wymaga kontroli).

Twoja rogówka ma własny zegar biologiczny. Czy LASIK potrafi go przestawić?

W rogówce – nie tylko w siatkówce – mamy białka wrażliwe na światło, m.in. neuropsynę (OPN5). Reaguje ona głównie na światło UVA/fiolet i działa jak lokalny zegar: pomaga ustawiać rytm dobowy w tkankach oka oraz wpływa na dopaminę w siatkówce (a dopamina m.in. stabilizuje przetwarzanie światła i kontroluje wzrost gałki ocznej).

Gdy wykonujemy laserową korekcję wzroku, zmieniamy kształt i powierzchnię rogówki. W PRK usuwa się nabłonek, w LASIK tworzy się płatek rogówki. To może potencjalnie wpływać na nerwy w rogówce i sposób, w jaki oko „czyta” światło. U części osób – nie u wszystkich i nie zawsze od razu – opisywano po zabiegu zmiany snu, nastroju czy poczucie rozregulowanego rytmu dnia i nocy. W świecie pełnym sztucznego światła nawet drobne zmiany w filtrowaniu/odbiorze światła przez rogówkę mogą mieć efekt domina.

To nie oznacza, że takie problemy muszą wystąpić lub że są trwałe. Wiele osób po LASIK/PRK jest bardzo zadowolonych i nie zauważa żadnych różnic poza lepszym widzeniem. A jeśli zaburzenia się pojawią, często da się „przekalibrować” układ: wychodzić rano do naturalnego światła, mocno ograniczać niebieskie światło wieczorem, dbać o sen i higienę ekspozycji na światło. 

Podejmując decyzję o zabiegu, warto brać pod uwagę nie tylko typowe ryzyka okulistyczne, ale też rolę fotoreceptorów rogówki w Twoim rytmie dobowym.

Światło, rytm dobowy i oczy – praktyczne wnioski po rozmowie z dr Valerie

Światło to „niewidzialny lek”, który może realnie wpływać na komfort po zabiegu laserowym (film łzowy, widzenie nocne, regeneracja). Oto konkretny, łatwy do wdrożenia protokół:

Rano (reset zegara biologicznego)

  1. 5–10 minut na zewnątrz w ciągu 60 minut od przebudzenia – bez okularów przeciwsłonecznych; nawet przy pochmurnym niebie.
  2. Jeśli jedziesz do pracy – uchyl okno w aucie/komunikacji, by światło nie było filtrowane przez szybę (szyby blokują część UV/IR i zmieniają widmo).

W pracy (komfort powierzchni oka i ostrości)

  1. Reguła 20–20–20: co 20 min spójrz 20 sekund w dal (≥6 m).
  2. Świadome mruganie: 5 „pełnych” mrugnięć co kilka minut; unikaj wytężonego gapienia się w ekran.
  3. Oświetlenie pełnospektralne zamiast ostro-niebieskich LED; unikaj odblasków (matowa matryca, właściwa wysokość monitora).
  4. Mikro-przerwy „do słońca”: 2–3 razy dziennie wyjdź na 1–3 minuty na zewnątrz.
  5. Nawilżanie: nawilżacz powietrza, butelka z wodą pod ręką, według zaleceń – krople do oczu bez konserwantów.

Wieczorem (melatonina, regeneracja tkanek)

  1. 2–3 godziny przed snem ściemnij oświetlenie, włącz tryby nocne w urządzeniach; rozważ okulary blokujące niebieskie i część zieleni.
  2. Ciepłe, niskie oświetlenie (lampka stołowa, bursztynowa/czerwonawa barwa); unikaj jasnych, „zimnych” LED nad głową.
  3. Minimum 60 minut przed snem bez ekranu – książka, relaks, lekkie rozciąganie.

JEŚLI ZAINTERESOWAŁ CIĘ TEN TEMAT – SPRAWDŹ MÓJ PODCAST Z DR. VALERIE GIANGRANDE

Wieczorem (melatonina, regeneracja tkanek)

Alternatywy dla zabiegów laserowej korekcji wzroku

Okulary i soczewki kontaktowe – klasyka bez ingerencji chirurgicznej

Najprostsza i odwracalna metoda korekcji wzroku, polecana osobom z przeciwwskazaniami do zabiegów laserowych lub niechcącym operacji. Nowoczesne powłoki (antyrefleks, filtr światła niebieskiego, fotochromy) i lekkie oprawy zwiększają komfort.

Soczewki silikonowo-hydrożelowe dostępne są w wersjach sferycznych, torycznych i wieloogniskowych. 

Z perspektywy medycznej to metoda bezpieczna, o ile zachowujemy rygor higieniczny i regularnie odbywamy kontrole okulistyczne. Niewłaściwa pielęgnacja szkieł kontaktowych może skutkować stanami zapalnymi powierzchni oka, w tym zapalenie spojówek, a u predysponowanych – objawami suchego oka. 

Ortokorekcja – nocne modelowanie rogówki z efektem dziennym

Niechirurgiczna metoda polegająca na noszeniu twardych soczewek orto-K w nocy, które tymczasowo modelują rogówkę i korygują krótkowzroczność/astygmatyzm. Efekt utrzymuje się w dzień bez soczewek i jest odwracalny. Wymaga precyzyjnego dopasowania i wzorowej higieny. Stosowana także u dzieci i młodzieży w celu spowolnienia progresji krótkowzroczności. Początkowo może pojawić się dyskomfort, a przy zaniedbaniach higienicznych występuje ryzyko infekcji.

Refrakcyjna wymiana soczewki (RLE) – korekcja wady przy okazji leczenia zaćmy i presbiopii

Podczas zabiegu usuwa się naturalną soczewkę oka i zastępuje ją implantem o odpowiedniej mocy – podobnie jak przy operacji zaćmy. RLE stosuje się głównie u osób z dużą nadwzrocznością lub prezbiopią, a także tam, gdzie laser nie wchodzi w grę. Nowoczesne soczewki (m.in. wieloogniskowe lub EDOF) pozwalają widzieć dobrze na różne odległości i często eliminują potrzebę okularów. Zabieg jest szybki, rekonwalescencja krótka, a ryzyko powikłań – niskie przy dobrej kwalifikacji. To częsty wybór przy równoczesnym leczeniu zaćmy.

ICL (implanty fakijne) – rozwiązanie dla bardzo dużych wad i ograniczeń rogówkowych

ICL to cienka, elastyczna soczewka wszczepiana do oka bez usuwania tej naturalnej. Umieszcza się ją za tęczówką, co pozwala korygować duże wady wzroku i astygmatyzm, gdy laser nie jest możliwy. Zaletą jest bardzo dobra jakość widzenia i możliwość usunięcia implantu w razie potrzeby. Kwalifikacja wymaga dokładnych badań budowy oka. Sam zabieg jest krótki, a powrót do formy – szybki. Rzadko, ale mogą wystąpić powikłania, np. wahania ciśnienia czy przyspieszone zmętnienie soczewki, dlatego kluczowe jest doświadczenie chirurga.

Jak wybrać właściwą ścieżkę korekcji – praktyczne podsumowanie

Dobór metody powinien wynikać z rzetelnej konsultacji i szczegółowych badań. Jeżeli zależy Ci na bezinwazyjności, a twoja wada wzroku mieści się w typowych zakresach, zacznij od optymalizacji okularów lub soczewek kontaktowych – to rozwiązanie natychmiastowe i całkowicie odwracalne.

Gdy pragniesz dziennej swobody bez pomocy optycznych, a jednocześnie nie kwalifikujesz się do lasera, rozważ ortokorekcję. Jeśli problemem jest duża wada lub niemożność bezpiecznej ablacji powierzchni rogówki, alternatywą stają się procedury wewnątrzgałkowe: RLE (szczególnie przy zaćmie i starczowzroczności) albo ICL (gdy chcesz zachować własną soczewkę, a rogówka nie pozwala na laser).

Niezależnie od wyboru, kluczowe pozostają: realistyczne oczekiwania, ocena przeciwwskazań, świadomość możliwych powikłań i drobiazgowa opieka pozabiegowa. Dopiero taka sekwencja decyzji daje największą szansę na stabilną ostrość widzenia i faktyczną poprawę komfortu życia – bez kompromisów w bezpieczeństwie.