Światło niebieskie a zdrowie

Niebieskie Światło: Wpływ na Zdrowie i Rozwój Dziecka

Autor: Sebastian Kilichowski Dodano: 20 czerwca 2023

W świecie zdominowanym przez technologię, nasze dzieci dorastają z niemal nieustannym dostępem do ekranów. Telewizory, laptopy, tablety, smartfony, konsole do gier, czytniki e-booków – współczesne dzieci i młodzież są z nimi zaznajomione jak z codziennym chlebem. Chociaż związane z tym są niewątpliwe korzyści edukacyjne, istnieje również ciemniejsza strona tego medalu — zdrowie naszych dzieci jest narażone na szkodliwe działanie sztucznego, wysokoenergetycznego niebieskiego światła.

Sztuczne Niebieskie Światło: Niewidoczny Wróg

Jasne niebieskie światło jest naturalnym elementem widzialnego spektrum światła i jest niezbędne do regulacji naszego rytmu dobowego — cyklu snu i czuwania. Jednak poziom sztucznego niebieskiego światła, którego obecnie doświadczamy od narodzin do starości, jest po prostu bezprecedensowy, a nasze organizmy ponoszą tego konsekwencje.

Dzieci mogą być szczególnie narażone na skutki przewlekłej ekspozycji na sztuczne niebieskie światło. Do około 14-15 roku życia, ich oczy nie są jeszcze w pełni rozwinięte, a soczewka — elastyczna część oka za tęczówką, która pozwala nam się skupić — jest u nich bardziej przejrzysta. Dzieci mają również większe źrenice, co oznacza, że ich oczy są całkowicie niechronione i pochłaniają wyższe poziomy potężnych, wysokoenergetycznych fal niebieskiego światła.

Dodatkowo wiadomo, że dzieci i młodzież częściej korzystają z urządzeń cyfrowych i spędzają coraz więcej czasu przed ekranami. Te wszystkie czynniki, w połączeniu z ciągle rozwijającym się mózgiem i rytmem dobowym, mogą prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia.

Jak Sztuczne Niebieskie Światło Wpływa na Zdrowie Dziecka?

Badania potwierdzają, że stałe wystawianie na sztuczne niebieskie światło ma negatywny wpływ na zdrowie naszych dzieci. Przyjrzyjmy się bliżej pięciu kluczowym obszarom, które są narażone na negatywne skutki tego zjawiska.

Sen

Nieustanna, nadmierna ekspozycja na niebieskie światło, zwłaszcza wieczorem, dezorientuje mózg i zaburza nasz naturalny zegar biologiczny. W miarę jak naturalne światło słabnie wieczorem, mózg otrzymuje sygnał do produkcji melatoniny — hormonu snu, który przygotowuje nas do zaśnięcia i utrzymania snu przez noc. Niestety, ekspozycja na wysokie poziomy mocnego niebieskiego światła nocą ze sztucznych źródeł tłumi produkcję melatoniny i wysyła sygnał do mózgu, aby pozostał czujny. Ten mechanizm może prowadzić do przewlekłych problemów ze snem, takich jak bezsenność, co w konsekwencji może przyczynić się do wielu innych problemów zdrowotnych, w tym nadwagi i otyłości, zaburzeń koncentracji i nastroju oraz ogólnego spadku zdrowia i samopoczucia.

Badanie z 2015 roku, które obejmowało 36 badań na temat związku między snem a korzystaniem z urządzeń cyfrowych wśród dzieci i młodzieży, wykazało, że ci, którzy używali urządzeń cyfrowych, doświadczyli opóźnienia w zasypianiu i mniejszej łącznej ilości snu. Wpływ ten jest szczególnie znaczący u dzieci i młodzieży, które potrzebują więcej snu niż dorośli, aby wspierać ich rozwój fizyczny i umysłowy.

Problemy z Nauką

Zła jakość snu i niedobór snu mają poważne konsekwencje w wielu obszarach. Są one związane z obniżoną zdolnością do nauki i słabymi wynikami szkolnymi. Ale wpływ niebieskiego światła wykracza poza zakłócenia snu. Wysokie poziomy ekspozycji na niebieskie światło mogą również bezpośrednio wpływać na zdolności poznawcze, takie jak koncentracja, pamięć i kreatywność. Długotrwała ekspozycja na niebieskie światło z ekranów może powodować zmęczenie oczu i ból głowy, co również wpływa na zdolność dziecka do nauki.

Zdrowie Psychiczne

Wskaźniki depresji, lęków i samobójstw wśród dzieci i młodzieży wzrosły w ciągu ostatnich 10 lat, co pokrywa się ze wzrostem ekspozycji na światło nocą i szybko rosnącym użyciem ekranów emitujących niebieskie światło. Wiele badań wykazało, że przewlekła ekspozycja na niebieskie światło może przyczyniać się do rozwoju zaburzeń nastroju i zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i lęki.

Zdrowie Oczu

Czy twoje dziecko boryka się z bólem i zmęczeniem oczu, bólami głowy i rozmytym widzeniem? Jeśli tak, jasne światło i czas spędzony przed ekranem mogą być winne. Długotrwała ekspozycja na niebieskie światło z ekranów może prowadzić do stanu nazywanego “zespołem zmęczenia oczu cyfrowego” (z ang. Computer Vision Syndrome – CVS), który objawia się takimi symptomami jak suchość, swędzenie, zaczerwienienie i ból oczu.

Przyrost Masy Ciała

Wskaźniki przyrostu masy ciała i otyłości u dzieci rosną. Istnieje udowodniony związek między wyższym wskaźnikiem masy ciała (BMI) u dzieci a większym czasem spędzonym przed telewizorem. Ponadto, czas spędzony przed ekranem często zastępuje bardziej aktywne formy rekreacji, co przyczynia się do siedzącego trybu życia, który z kolei zwiększa ryzyko otyłości. Nadmierne korzystanie z ekranów wiąże się również z niezdrowymi nawykami żywieniowymi, takimi jak jedzenie przekąsek podczas oglądania telewizji, co może prowadzić do nadmiernej konsumpcji zbędnych kalorii.

Jak Zmniejszyć Ekspozycję Dzieci na Niebieskie Światło?

Choć niebieskie światło nie jest całkowicie złe — wystawianie dzieci na naturalne niebieskie światło słoneczne każdego dnia jest ważne dla synchronizacji ich zegara biologicznego i poprawy koncentracji oraz nastroju. To jednak powinniśmy chronić ich przed sztucznym niebieskim światłem jak najwięcej. Sztuczne niebieskie światło pochodzące z urządzeń cyfrowych takich jak komputery, smartfony i telewizory może przyczynić się do wielu problemów zdrowotnych, jak wcześniej wspomniano.

Istnieje wiele strategii, które mogą pomóc w zmniejszeniu ekspozycji dzieci na niebieskie światło. Jedną z nich jest ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem, zwłaszcza wieczorem. Warto również zachęcić dzieci do spędzania czasu na zewnątrz, gdzie mają dostęp do naturalnego światła słonecznego, które pomaga regulować ich zegar biologiczny.

Inną ważną strategią jest korzystanie z okularów filtrujących i okularów blokujących niebieskie światło. Te specjalne okulary mają powłokę, która filtruje sztuczne niebieskie światło, chroniąc oczy i pomocniczo wspomagając naturalny rytm dobowy. Okulary te są dostępne dla dzieci w różnym wieku i stylach. Na przykład, Okulary z filtrem światła niebieskiego dla chłopców Adamantium, Okulary z filtrem światła niebieskiego dla dziewczynek Szafir oraz Okulary dla dzieci Aviator Kids dostępne są w sklepie EyeShield.

Dodatkowo, większość nowoczesnych urządzeń ma opcje, które pozwalają zmniejszyć ilość emitowanego niebieskiego światła. Funkcje takie jak “tryb nocny” lub “światło komfortowe” mogą być pomocne w zmniejszeniu ekspozycji na niebieskie światło, szczególnie wieczorem, kiedy produkcja melatoniny jest najważniejsza.

Bibliografia

1. Czas spędzany przez dzieci przed ekranem. Dorastanie w Australii: Długofalowe badanie australijskich dzieci, Raport 2015. (2015). https://aifs.gov.au/publications/childrens-screen-time 
2. Czas przed ekranem: Co dzieje się w naszych domach? (2017). https://www.rchpoll.org.au/polls/screen-time-whats-happening-in-our-homes/ 
3. Turner & Mainster. (2008). Fotorecepcja cyrkadian: starzenie się i ważna rola oka w zdrowiu systemowym. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2582340/
4. Higuchi i in. (2014). Wpływ światła nocnego na hamowanie melatoniny u dzieci. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24840814
5. Crowley i in. (2015). Zwiększona wrażliwość systemu cyrkadian na światło we wczesnej/środkowej fazie dojrzewania. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26301944/