Zdrowie na co dzień

Jak zatrzymać pogarszanie się wzroku

Autor: Sebastian Kilichowski Dodano: 19 grudnia 2023

Gdybyś miał stracić jeden ze zmysłów, z jakiego na pewno nie chciałbyś zrezygnować? Podejrzewam, że większość z nas nie wyobraża sobie funkcjonowania bez wzroku. Oglądanie świata naszymi oczami jest nie do zastąpienia żadnymi innymi doznaniami. Czy na co dzień pamiętamy o tym, żeby dbać o nasz narząd wzroku? Potrafimy wybrać się na siłownię kilka razy w tygodniu, ale nie przywiązujemy tak dużej wagi do jakości widzenia, jak do formy reszty ciała. Musisz wiedzieć, że ostrość wzroku zależy od wielu czynników i masz na niektóre wpływ. Gimnastyka oczu, dieta i higiena pracy są bardzo ważne. Regularne badania wzroku są istotne dla wczesnego wykrywania i leczenia ewentualnych problemów. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy można zatrzymać pogarszanie wzroku – czytaj dalej.

Wady wzroku – najczęstsze problemy ze wzrokiem

Wady wzroku to różnego rodzaju nieprawidłowości w funkcjonowaniu oka, które prowadzą do zaburzeń widzenia. Główne rodzaje wad wzroku to:

  1. Krótkowzroczność (myopia). Osoba z krótkowzrocznością dobrze widzi obiekty bliskie, ale obiekty znajdujące się daleko są rozmyte. W tym przypadku obraz skupia się przed siatkówką zamiast na niej.
  2. Dalekowzroczność (nadwzroczność, hipermetropia). W przypadku dalekowzroczności obraz skupia się za siatkówką, co sprawia, że pojawia się problem z widzeniem z bliska. 
  3. Astygmatyzm jest spowodowany nierównomiernym kształtem rogówki lub soczewki oka. Powoduje to zniekształcenie obrazu, zarówno na bliskie, jak i dalekie odległości.
  4. Prezbiopia (starczowzroczność) jest to naturalny proces starzenia się oczu, w wyniku którego nieostre jest widzenie przedmiotów znajdujących się blisko.

Ponad 2,2 mld ludzi na świecie cierpi na krótkowzroczność, nadwzroczność, jaskrę, zaćmę i inne zaburzenia wzroku, z czego ponad 1 mld nie jest leczony z powodu braku dostępu do opieki okulistycznej. Co czwarty Polak źle ocenia stan zdrowia swojego wzroku. Odsetek osób, które mają stwierdzoną wadę lub chorobę oczu wynosi już 54%, a najwięcej z nich cierpi na krótkowzroczność, która przez ekspertów na całym świecie określana jest mianem epidemii. Polacy często skarżą się na występowanie takich dolegliwości jak: suchość, szczypanie,  pieczenie oczu, niewyraźne widzenie, zaczerwienie lub przekrwienie oczu.

Przyczyny pogarszania się wzroku

Możemy wyróżnić szereg czynników, które mogą przyczyniać się do pogorszenia wzroku. Istnieją wady wzroku, z którymi już się rodzimy, na niektóre sobie musimy “zapracować”. Genetyczne uwarunkowania mają znaczenie, ale także nasz styl życia ma ogromny wpływ na jakość widzenia. Dieta uboga w składniki odżywcze sprawia, że nasze oczy szybciej ulegają procesom starzenia. Zaburzenia widzenia po 40 roku życia to nie mit. Z wiekiem soczewka oka staje się coraz sztywniejsza, grubsza i mniej przejrzysta. Dodatkowo zdolność oka do akomodacji stopniowo się osłabia. Coraz gorzej widzimy obrazy i przedmioty, które znajdują się w bliskich odległościach. Stąd pojawia się konieczność zwiększania odległości, z jaką pacjent patrzy na bliski obiekt. Przykładem jest trzymanie książki coraz dalej od oczu.

Wykonywanie pracy w środowisku niekorzystnym dla oczu i mocno je nadwyrężającym, np. w sztucznym świetle czy przed monitorem komputera, zwiększa ryzyko wystąpienia wad i chorób oczu. 40% z nas każdego dnia spędza co najmniej 5 godzin dziennie przed ekranami urządzeń elektronicznych, a 18% czas spędzany na korzystaniu ze smartfona, tabletu, laptopa czy telewizora wydłuża do 8-12 godzin. Nadmierna i długotrwała ekspozycja na światło niebieskie prowadzi to do podrażnienia oczu, zaczerwienia, uczucia suchości, łzawienia, a nawet pogorszenia wzroku. Działa degenerująco na plamkę żółtą, której zwyrodnienie może zakończyć się nawet ślepotą. Światło pochodzące z elektroniki wpływa także na rytm dobowy i może utrudniać zasypianie, pogarszać jakość snu, a nawet powodować bezsenność.

Wczesne rozpoznawanie problemów ze wzrokiem

Wiele wad wzroku można korygować za pomocą okularów, soczewek kontaktowych lub leczenia. Ważne jest przeprowadzenie badania wzroku przez okulistę albo optometrystę, który oceni zdrowie oczu. 16% Polaków przyznaje się, że nigdy nie badało wzroku. Regularne wizyty (np. raz do roku) u specjalisty są kluczowe, by wcześnie wykryć i leczyć potencjalne problemy. Jeśli zauważysz jakiekolwiek problemy z widzeniem, nie zwlekaj, tylko jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem lub optykiem. W przypadku pracy wzrokowej szczególnie ważna jest kontrola krótkowzroczności. Powinniśmy też szczególnie zwracać uwagę na jakość widzenia u dzieci na etapie wczesnoszkolnym.Wzrok po czterdziestce pogarsza się stopniowo. Jeżeli masz trudności w czytaniu drobnego tekstu, tracisz ostrość widzenia albo nie możesz odczytać czegoś w oddali, co jeszcze niedawno nie stanowiło problemu, zgłoś się do specjalisty.

Metody zapobiegania pogarszaniu się wzroku

Zdrowa dieta to podstawa prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, także narządu wzroku. Żeby jak najbardziej opóźnić procesy degeneracyjne, zadbaj o dietę bogatą w owoce i warzywa. W jadłospisie warto uwzględniać pokarmy zawierające: luteinę, cholinę, zeaksantynę, kwasy omega-3, cynk, witaminę D, A, E C i witaminy z grupy B. 

Regularna aktywność fizyczna to również ważny element dbania o nasz wzrok. Wspominałem o siłowni. Wiesz, że gimnastyka oczu jest równie ważna ze względu na konieczność rozluźnienia spiętych nerwów w gałkach ocznych? Prawie połowa Polaków pracując przy komputerze nie stosuje się do zasady 20/20/20, zalecanej przez American Optometric Association. Oznacza ona przerwę co 20 minut w pracy przed monitorem, żeby popatrzeć przez 20 sekund na obiekt znajdujący się w odległości powyżej 20 stóp (powyżej 6 m). Ćwiczenia oczu, jak te lub nawet szybkie i intensywne zamykanie i otwieranie oczu przez kilka sekund, robienie “ósemek”, zamknięcie oczu i przesuwanie spojrzenia w prawo i i w lewo, mogą spowolnić rozwój krótkowzroczności.

Nadmiar światła niebieskiego jest szkodliwy. Świetnym rozwiązaniem jest używanie w trakcie pracy przed monitorem albo przy sztucznym oświetleniu okularów blokujących światło niebieskie EyeShield Alternatywą dla szkodliwego oświetlenia LED są nasze żarówki DayTorch i NightTorch

Nowoczesne metody korekcji wady wzroku

Poprawić wzrok można przez skorygowanie go odpowiednio dobranymi soczewkami lub okularami. Okulary korekcyjne są najczęstszym wyborem osób z wadami wzroku. Są dostępne w różnych stylach i kształtach oprawek oraz z różnymi rodzajami soczewek, takimi jak: jednoogniskowe, dwuogniskowe (bifokalne) czy progresywne. Soczewki kontaktowe dla wielu są wygodniejszym rozwiązaniem. Występują  jednodniowe, dwutygodniowe, miesięczne, twarde oraz miękkie. Są często wybierane przez osoby, które nie chcą nosić okularów lub mają bardziej aktywny styl życia.

Sposobem leczenia wady jest laserowa korekcja wzroku. Wielu pacjentów wybiera metodę LASIK albo PRK. Są to metody skuteczne, bezbolesne i trwają zaledwie kilkadziesiąt sekund, eliminując krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm. Wciąż rozwijane są nowoczesne metody leczenia, jak soczewki fakijne czy refrakcyjna wymiana soczewki. 

Długoterminowe strategie dbania o wzrok

W trakcie pracy przy komputerze zadbaj o higienę oczu: ergonomiczne ustawienie stanowiska, zapewnienie dobrego oświetlenia. Do najskuteczniejszych ćwiczeń na poprawę wzroku zaliczają się cykliczne przerwy. Każde podejrzenie pogorszenie wzroku należy skonsultować ze specjalistą. Zadbaj o wzrok, by jak najdłużej był w dobrej kondycji.