Astygmatyzm – objawy, przyczyny i leczenie wady wzroku

Astygmatyzm jest dosyć powszechną wadą wzroku, która powoduje nieostre i niewyraźne widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Wada ta często towarzyszy krótkowzroczności lub nadwzroczności. Rozmyte widzenie nie zawsze wskazuje jednak na astygmatyzm, dlatego wszelkie objawy tego typu należy skonsultować ze specjalistą. 

Astygmatyzm – co to jest i jak wygląda widzenie u osób z astygmatyzmem?

Astygmatyzm wiąże się ze zniekształceniem rogówki, która u zdrowej osoby jest symetryczna, a u osoby z astygmatyzmem ma niesymetryczną krzywiznę. Wadę tę można zobrazować poprzez następujące porównanie: zdrowa rogówka ma kształt piłki, a rogówka astygmatyka kształt jajka. Przez takie zniekształcenie promienie świetlne, które wpadają do oka, rozpraszane są w nieprawidłowy sposób, skutkiem czego obraz widziany jest nieostry i niewyraźny. W efekcie takiej budowy oka punkt na siatkówce może przyjmować formę nierównej plamki czy nawet odcinka, a prostokąt może wyglądać jak równoległobok. 

Zdrowa rogówka, a rogówka z astygmatyzmem – porównanie

Astygmatyzm przyczyny 

Przyczyna astygmatyzmu nie została poznana. Wiadomo jednak, że często jest on dziedziczny. Przyjmuje się, że nawet około 40% społeczeństwa może mieć astygmatyzm, który nie wpływa znacząco na ostrość wzroku. Czasami niezborność oka pojawia się w wyniku uszkodzeń mechanicznych, na przykład urazu rogówki, bądź soczewki oka. Może też wiązać się ze zwyrodnieniami i wadami anatomicznymi.

Najczęstsze przyczyny astygmatyzmu

• Czynniki genetyczne – wrodzone nieprawidłowości w budowie rogówki lub soczewki.
• Urazy mechaniczne – np. uszkodzenie rogówki lub soczewki oka w wyniku wypadku.
• Zwyrodnienia oka – np. stożek rogówki, który prowadzi do nieregularnej krzywizny powierzchni oka.
• Inne choroby oczu – powikłania po stanach zapalnych, zabiegach chirurgicznych lub schorzeniach anatomicznych.

Objawy astygmatyzmu – jak rozpoznać wadę wzroku?

Pierwsze objawy astygmatyzmu są na tyle niecharakterystyczne, że łatwo pomylić je ze zmęczeniem czy ogólnym pogorszeniem widzenia. Przy braku właściwego leczenia lub zwykłym nasileniu się objawów tej wady wzroku, osoba z nieprawidłową krzywizną rogówki może doświadczać dolegliwości z pozoru niepowiązanych z wadą wzroku. Po czym rozpoznać więc wadę krzywizny rogówki?

Najpopularniejsze objawy tej wady wzroku to:

• zamazany obraz zarówno z bliska, jak i z daleka,
• bóle głowy, zwłaszcza w okolicach płata czołowego,
• wrażenie tak zwanej mgły na oku,
• regularne bóle oczu,
• tarcie i mrużenie oczu,
• zmęczenie oczu podczas wysiłku wzrokowego,
• pogorszenie rozumienia czytanego tekstu,
• zaburzenia poczucia przestrzeni,
• wrażliwość na światło, zwłaszcza po zmroku,
• pogorszenie widzenia w nocy i o zmierzchu.

Kiedy zgłosić się do okulisty, jeśli występują u Ciebie podobne objawy?

Jeśli zauważasz u siebie powtarzające się objawy takie jak częste bóle głowy, zamazany obraz czy problemy z ostrością widzenia w nocy, warto skonsultować się z okulistą. Szczególnie nie należy odkładać wizyty, gdy:

• objawy nasilają się i utrudniają codzienne funkcjonowanie,
• zauważasz trudności w czytaniu, prowadzeniu samochodu lub pracy przy komputerze,
• masz w rodzinie osoby z wadami wzroku, w tym astygmatyzmem,
• dolegliwości utrzymują się mimo odpoczynku i higieny wzroku.

Regularne badania okulistyczne są zalecane nawet wtedy, gdy nie odczuwasz silnych objawów – astygmatyzm może rozwijać się stopniowo i początkowo pozostawać niezauważony. Wczesna diagnoza pozwala dobrać odpowiednią korekcję i zapobiec dalszemu pogarszaniu się wzroku.

Jak widzi astygmatyk?

Osoby z astygmatyzmem widzą obrazy w sposób nieostry, zamglony, z rozmytymi konturami. Linie proste wydają im się zakrzywione. Obraz jest niewyraźny zarówno z bliska, jak i z daleka. W wyniku takiej wady wzroku, astygmatycy mają problemy z postrzeganiem płaszczyzn i wyczuciem przestrzeni. Mówi się, że obraz, który widzi astygmatyzm wydaje się być w ciągłym ruchu.

Test na astygmatyzm online – czy warto?

W internecie dostępne są proste testy na astygmatyzm, które polegają zazwyczaj na obserwacji linii lub kształtów i sprawdzeniu, czy wydają się one rozmazane bądź zakrzywione. Takie narzędzia mogą pomóc wstępnie zauważyć problem i skłonić do wizyty u okulisty. Warto jednak pamiętać, że testy online nie dają pewnej diagnozy i nie zastąpią profesjonalnego badania wzroku przeprowadzonego przez specjalistę.

Czy astygmatyzm można wyleczyć?

Rozpoznając u siebie objawy astygmatyzmu, wiele osób zastanawia się, czy wadę krzywizny rogówki można leczyć. Sposób radzenia sobie z tym problemem zależy od rodzaju astygmatyzmu. Wyróżnia się bowiem astygmatyzm krótkowzroczny zwykły i złożony, a także astygmatyzm nadwzroczny zwykły i złożony. Może zdarzyć się nawet, że u jednej osoby mamy do czynienia z astygmatyzmem krótkowzrocznym w jednym oku i z astygmatyzmem nadwzrocznym w drugim oku. Taką przypadłość określa się mianem niezborności mieszanej.

Astygmatyzm można leczyć trzema metodami

• z pomocą okularów – jeśli chodzi o okulary astygmatyzm wymaga noszenia szkieł korekcyjnych cylindrycznych, dopasowanych do stopnia wady wzroku,
• z pomocą soczewek kontaktowych torycznych,
• z pomocą zabiegu laserowego, któremu można poddać się po 20. roku życia.

Osoby, które nie chcą nosić okularów, będą zainteresowane odpowiedzią na pytanie: “Soczewki toryczne co to?”. Otóż, taki rodzaj soczewki może mieć różne moce refrakcyjne w przekroju pionowym i poziomym, co pozwala na skorygowanie charakterystycznej dla astygmatyzmu nieprawidłowości związanej ze zniekształcaniem promieni świetlnych w oku z powodu niewłaściwie zakrzywionej rogówki. Warto pamiętać jednak, że przy noszeniu soczewek na astygmatyzm niezwykle ważna jest ich pozycja na oku. Producenci ułatwiają prawidłowe zakładanie takich soczewek za pomocą różnych rozwiązań, na przykład odpowiedniego balastu (jedna część jest grubsza i cięższa, druga cieńsza i lżejsza). 

Czy astygmatyzm wpływa negatywnie na życie codzienne?

Astygmatyzm to wada wzroku, która utrudnia codzienne funkcjonowanie. Może być kłopotliwa zarówno przy czynnościach, które wymagają widzenia z bliska, jak i z daleka. Bez prawidłowej korekcji wzroku, astygmatyzm może prowadzić do zapalenia spojówek, a także wywoływać uciążliwe bóle głowy. Niebezpieczny jest zwłaszcza u osób, które doświadczają zaburzonej ostrości widzenia w trakcie prowadzenia pojazdów mechanicznych, gdyż może to powodować u nich odczuwanie większego zmęczenia za kierownicą. 

Źródła:

• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4926563
• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10045990/
• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4005184/

FAQ – najczęściej zadawane pytania o astygmatyzm

Sebastian Kilichowski

Ekspert Biohackingu

Od 6 lat pomaga ludziom dbać o zdrowie i lepiej spać. Ekspert biohackingu i diety ketogenicznej… [Przeczytaj cały opis autora]